Współczesne realia życia codziennego charakteryzują się wysokim poziomem stresu psychicznego, który stanowi istotny czynnik ryzyka dla rozwoju zaburzeń lękowych, w tym nerwicy. W kontekście rosnącego zainteresowania naturalnymi metodami wspomagającymi leczenie psychiatryczne, coraz większą uwagę zyskują adaptogeny, wśród których szczególne miejsce zajmuje ashwagandha (Withania somnifera). Niniejszy artykuł stanowi próbę analizy potencjału terapeutycznego ashwagandhy w kontekście łagodzenia objawów nerwicowych.
Czym jest ashwagandha? Adaptogen o wielokierunkowym działaniu
Ashwagandha, znana również jako witania ospała, to roślina od wieków wykorzystywana w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej. Jej właściwości adaptogenne oznaczają zdolność do zwiększania odporności organizmu na stresory fizyczne i psychiczne. Działanie tej rośliny jest związane z wpływem na oś podwzgórze–przysadka–nadnercza (HPA), która pełni kluczową funkcję w mechanizmie odpowiedzi stresowej.
Jednym z głównych efektów działania ashwagandhy jest regulacja poziomu kortyzolu – hormonu stresu. Nadmierna aktywność osi HPA i chronicznie podwyższony poziom kortyzolu zostały powiązane z patogenezą zaburzeń lękowych i depresyjnych. Dlatego też substancje modulujące tę oś mogą stanowić istotne wsparcie w terapii psychiatrycznej.
Ashwagandha a objawy nerwicy
W ostatnich latach przeprowadzono szereg badań klinicznych mających na celu ocenę skuteczności ashwagandhy w kontekście redukcji objawów nerwicy. Przykładowo, badanie z udziałem pacjentów z zaburzeniami lękowymi wykazało, że ośmiotygodniowa suplementacja ekstraktem z korzenia ashwagandhy skutkowała istotnym statystycznie obniżeniem wyników w skali Hamiltona (HAM-A), służącej do oceny nasilenia lęku. Wyniki te wskazują na potencjalne działanie anksjolityczne ashwagandhy.
Ashwagandha w terapii wspomagającej – możliwości i ograniczenia
Choć dotychczasowe wyniki badań są obiecujące, należy zaznaczyć, że większość z nich miała charakter krótkoterminowy i obejmowała relatywnie niewielkie próby badawcze. W związku z tym istnieje potrzeba przeprowadzenia dalszych badań o wysokim poziomie metodologicznym, obejmujących dłuższy okres obserwacji i większą liczebność próby.
Co więcej, istnieją przesłanki wskazujące, iż ashwagandha może wspomagać działanie konwencjonalnych leków przeciwlękowych, co może umożliwiać redukcję ich dawek i ograniczenie działań niepożądanych, takich jak senność, obniżenie koncentracji czy ryzyko uzależnienia. Niemniej jednak, włączenie suplementacji ashwagandhą powinno być poprzedzone konsultacją lekarską, zwłaszcza u pacjentów już przyjmujących farmakoterapię psychiatryczną.
Ashwagandha a układ nerwowy – mechanizmy działania
Mechanizmy neurobiologiczne leżące u podstaw działania ashwagandhy obejmują m.in. modulację aktywności receptora GABA, który odgrywa istotną rolę w regulacji nastroju i poziomu lęku. Kolejnym istotnym aspektem działania tej rośliny jest jej potencjał neuroprotekcyjny, wynikający z kilku powiązanych mechanizmów biologicznych. Po pierwsze, ashwagandha wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, co przekłada się na redukcję stresu oksydacyjnego – jednego z głównych czynników odpowiedzialnych za degenerację neuronów i dysfunkcje poznawcze, obserwowane m.in. w chorobach neurodegeneracyjnych
Czy warto stosować ashwagandhę przy nerwicy? Wnioski i rekomendacje
W świetle dostępnych danych, ashwagandha jawi się jako obiecujący komponent w multidyscyplinarnym podejściu do leczenia zaburzeń nerwicowych. Jej potencjał terapeutyczny – obejmujący działanie anksjolityczne, adaptogenne i wspomagające neuroregenerację – czyni ją interesującym obiektem dalszych badań w dziedzinie psychiatrii integracyjnej i fitofarmakologii.
Jeśli zmagasz się z objawami przewlekłego stresu, niepokoju lub trudnościami ze snem, skonsultuj z lekarzem możliwość włączenia ashwagandhy jako elementu wspierającego terapię. Wybieraj standaryzowane preparaty i stosuj je świadomie
